سپیده

نشریه انگلیسی زبان CHINA’S TIBET(تبت چین)که  برای انعکاس اندیشه ها و اخبار مربوط به تبت در چین منتشر می شود ،در شماره 6 سال 2008 خود مقاله ای را به معرفی مسلمانان ساکن در شهر لهاسا و مساجد  آن اختصاص داده است.

عنوان مقاله "مسجد کهن در خانه بوداییان تبت"و نویسنده آن  An Caidanمی باشد.در این مقاله آمده است:

در لهاسا پنج مسجد وجود دارد:مسجد بزرگ لهاسا،مسجد کوپک لهاسا،مسجد دوکده(DOKDE)،مسجد شرق و مسجد غرب که دو مسجد آخری در لهاسای شرقی واقع شده اند.

امروزه حدود دوهزار مسلمان در شهر لهاسا زندگی می کنند.بیشتر این افراد در امور رستوران داری،خرده فروشی،خیاطی و قصابی مشغول کار هستند.بعضی نیز در نهادهای دولتی خدمت می کنند.بیشتر مسلمانان که نسلهای متمادی در لهاسا زندگی کرده اند اصالتا از کشمیر ،گنسو،،شانسی و چینگ های به این منطقه مهاجرت کرده اند.

در زبان تبتی به مسلمانان این منطقه "کاچه"(KACHE)گفته می شود.

مسجد بزرگ  لهاسا بیش از 1100 سال قدمت دارد.در کتاب تاریخی فارسی"حدود العالم"آمده است که" لهاسا پایتخت پادشاهی توبو(TUBO)دو مسجد داشت".این جمله  قدیمی ترین سند در باره مساجد لهاسا محسوب می شود.در این کتاب مطالبی نیز در باره تاریخ لهاسا در دوره چیان لونگ(QIAN LONG)ذکر شده است.از جمله قید گردیده که 197 تاجر مسلمان در لهاسا زندگی می کردند که مسجدی برای خود ساخته بودند.

مسجد بزرگ لهاسا که مسجد "واپالینگ"(WAPALING)نیز نام دارد بزرگترین مسجد شهر است.اکثر مسلمانان لهاسا درمحله واپالینگ ساکن هستند.مسجد کوچک لهاسا نیز در نزدیکی آن واقع شده که در سال 1716 بنا گردیده و مساحت ان 200متر مربع می باشد.در سال 1793طرح گسترش و بازسازی آن انجام شد .این مسجد در ناآرامیهای سال 1959در آتش سوخت.اما سال بعد، از نو ساخته شد.

نویسنده مقاله در ادامه ، در باره مساحت و بناها و نوع معماری مسجد بزرگ توضیحاتی داده شده و آن را ترکیبی از معماری  اسلامی و تبتی دانسته است.او ذکر کرده که امروزه 50 تا 60نفر نمازهای یومیه را در این مسجد به جماعت به پا می دارند.در نماز جمعه 500 تا 600 نفر شرکت می کنند.در مراسم اعیاد قربان و فطر جمعیت بیشتری حضور می یابند..از سال 1988 شهرداری لهاسا غذای برگزاری مراسم افطار در هر روز رمضان و مراسم عید را تامین می کند.خدمات عقد ازدواج و دفن اموات نیز از سوی مسجد انجام می شود.

در بخش دیگری از مقاله به معرفی مسجد کوچک لهاسا که مسجد رائو شیخان(RAOSHAIKHAN)نیز نامیده می شود پرداخته شده و ذکر گردیده که شبستان این مسجد طرح معماری تبتی است و ظرفیت 150 نمازگزار را دارد.این مسجد با اعانات مردمی ساخته شد که تجار مسلمان که از کشمیر و بوتان و نپال و ...به انجا می آیند بتوانند نماز بخوانند.

کاچه لینگ خاگ(KACHE LINGKHAG)نام یک محله دیگر مسلمان نشین لهاسا است که دارای دو مسجد و یک قبرستان است.

در قصه های عامیانه آمده است که یک روحانی مسلمان در سفر به لهاسا از دالایی لامای پنجم درخواست کرد زمینی به مسلمانان اختصاص دهد.دالایی لاما از یک تیر انداز خواست تیری رها کند و هر جا نشست زمین مسلمانان شود.لذا این محله را چیانگ داکبانگ(QIANG DAKBANG)هم می گویند.یعنی جایی که تیر فرود آمد.

مسلمانان هر ساله در ماه اگوست ،در  قبرستان این مسجد جمع می شوند و چادر می زنند و ده روز می مانند و برای اموات دعا و نماز می خوانند.

مسجد دوکده با یک قبرستان،در شمال لهاسا قرار دارد.

مسلمانان لهاسا در امور روزمره به زبان چینی و تبتی سخن می گویند.اما برنامه های مذهبی را به زبان چینی و عربی اجرا می نمایند.

مسلمانان لهاسا توجه خاصی به تهیه گوشت دارند و سابقه خوبی در زمینه فروش گوشت در منطقه پیدا کرده اند.در لهاسا مشهور است که دالایی لاماها ترجیح می دهند گوشتی مصرف کنند که توسط مسلمانان تهیه شده باشد.

غذای سال نو تبتی ها سانگانگ پاری(SANGANGPARI)نام دارد که از غذای مسلمانان ریشه گرفته است.بارپو(BARPU)و برنج و خورشت دو غذای دیگر مسلمانان است که به شدت مورد علاقه تبتی ها  می باشد.

قدیمی های لهاسا از رستوران اسلامی لوتسانگ زاخانگ(LUTSANGZAKHANG)یاد می کنند که مشتریان زیادی داشت.

یحیی خان هاشم(YAHYA KAN HAYCHISM)رئیس مسلمانان لهاسا است.او عضو کمیته دائمی انجمن اسلامی چین نیز می باشد.او معتقد است اجدادش از هشت نسل قبل در لهاسا زندگی کرده اند.او قرآن و معارف اسلامی را در شین یین (چینگ های)آموخت و به زبان عربی مسلط شد و در 1946 به لهاسا بازگشت و جوانترین روحانی بومی بود.دو بار به حج سفر کرده و معمولا خطبه های جمعه را ایراد می کند.
 
نام منبع: مجله تبت چين